Çocuk Eğitiminde Silik Babalar

Bir gün nişanlısından ayrılmış bir arkadaşıma ayrılma nedenini sorduğumda arkadaş; “Hocam, nişanlım ile başlarda gayet güzel anlaşıyorduk. Bazen, şaka yoluyla da olsa, evlendiğimizde evde benim dediklerim olacak, derdi. Ben de bu sözü şaka olarak algılar ve güler geçerdim. Ne zaman düğün hazırlıklarına başladık, o zaman bu düşüncesinin ciddi olduğunu anladım. İkimizin karar vermesi gereken konularda benim fikrimi sormaya ihtiyaç hissetmezdi. Sebebini sorduğumda ben ikimiz adına da karar veriyorum ya, derdi. Tepki verince de sözümün üzerine söz söylenmesinden hoşlanmam, biliyorsun…” derdi. Biz de anlaşamadık, ayrıldık.

Kızın anne ile babasının ilişkilerini sordum. Kızın annesinin otoriter olduğunu ve babasının fazla sözü geçmediğini söyledi. Başka bir ifadeyle babasının pasif olduğunu söyledi. Anlayacağınız, atalarımızın deyimiyle, “Ağaca çıkan keçinin dala bakan oğlağı olur.” “Kır atın yanında duran ya huyundan ya suyundan (tüyünden) huy kapar.” dedi.

Silik baba, otoriter babanın tersi, evde sözü geçmeyen ve anne modelinin baskın olduğu ailedeki babasızlıktır.

Silik baba, çocuklarına karşı ağırlığı olmayan ve kendini hissettirmeyen babadır. Başka bir ifadeyle silik baba, bedenen evde olup annenin evde hâkimiyetinden dolayı çocuklar üzerinde söz sahibi olamamasıdır.

Aile içinde alınacak kararlarda annenin babaya söz hakkı vermediği, baba söz söylemeye çalıştığı zaman da babanın aşağılandığı, değersizleştirildiği, kusurlarının sürekli gündeme getirildiği bir ortamda yetişen çocuklar, babanın mağduriyetinden dolayı babayı yüceltmek bir yana -tam tersi- onu değersizleştiriyor. Bunun sonucunda da çocuğun baba modeli bozulmaktadır.

Babanın vefatıyla ya da boşanma sonunda oluşan baba boşluğunu model olma açısından, büyükbaba, dayı, amca vs. bir şekilde doldururken silik babanın boşluğunu kimse dolduramamaktadır.

Baba güç, kuvvet ve dirayet sembolü olduğu için ağırlığı olan bir babanın yanında büyüyen çocuklar -başta- temel güven duygularını geliştirecektir. Ağırlığı olmayan silik babanın yanında büyüyen çocuklar bundan mahrum kalacaklarından temel güven duyguları gelişmeyecek, bunun yerine pasif bir kişilik geliştireceklerdir.

Annenin otoriter olduğu, babanın fazla söz sahibi olmadığı aile ortamlarında büyüyen çocuklar, özellikle de erkek çocuklar için bu durum büyük sıkıntı olacaktır. Erkek çocukların kendisini model alabileceği bir babanın olmaması, kişilik gelişimi kadar cinsel kimlik gelişimini de olumsuz etkileyecektir.

Çocuklar, özellikle erkek çocukları; güven, cesaret, aidiyet, cinsel kimlik gibi birçok değeri babalardan öğrenmektedirler. Ağırlığı olan babayla yeterli zaman geçiren çocuklar, daha sağlıklı bir kişilik geliştirecektir.

Erkek çocukların babaların davranışlarını gözlemleyerek ve taklit ederek öğrenmeye çalıştıkları bir gerçektir. Babanın evdeki kuralları ve uygulayışı, problemlere bakış açısı ve çözümü, eş ve çocuklarına yaklaşımı gibi kişilik gelişimini etkileyen birçok değeri çocuklar babadan öğrenirler. Çocukluk yıllarında babalarıyla yeterli özdeşim kuramayan çocuklar, ergenlik ve yetişkinlik dönemlerinde bundan olumsuz etkileneceklerdir.

Bunun yanında, erkek çocuklar için babanın en önemli rollerinden biri de cinsel kimliğin çocuk gelişimi üzerindeki etkisidir. Erkek çocukların cinsiyet rollerine ait özellikleri, babanın çocuğa uygun model olmasıyla gelişebilmektedir. Babanın çocuğuyla kurduğu yakın ve sıcak iletişim, çocuğun özdeşim kurmasını kolaylaştırmakta ve çocuğun kendi cinsiyet rolünü geliştirmesine yardımcı olmaktadır. Erkek çocuklar cinsel gelişimi tamamlamak için uygun model bulamadıkları zaman cinsel kimlik gelişimleri olumsuz etkilenebilmektedir.

Kız çocuklarının da hayatlarında tanıdıkları ilk erkek babaları olacağı için kız çocuklarının kişiliğinin gelişmesinde de baba önemli bir yere sahiptir. Çünkü babalarıyla sağlıklı iletişim kurabilen kız çocukları, güven geliştirme konusunda daha şanslıdırlar. Bunun da çocukların iletişim kurma ve problemleri çözme gibi becerileri kazanmasının yanı sıra evlilik hayatında da faydası olacaktır.

Yine kız çocuklarının babaların kişiliğinde karşı cinsi tanıma ve anlamada, kendine güven geliştirebilmesinde önemli bir figür olmaktadır. Kız çocuklarının babayla iletişimiyle erkekleri daha iyi tanıma adına farkındalık sağlayacaktır.

Silik babanın yanında büyüyen kız çocukları da babalarıyla sağlıklı bir iletişim kuramayacaklarından kişilik gelişimleri de olumsuz etkilenecektir. Kız çocuklarının tanıyacakları ilk erkek babaları olacağından sağlıklı bir baba modeli oluşturamayan kız çocukları, evlilik hayatlarında da sıkıntılar yaşayacaklardır. Kız çocukları evlendiklerinde onlar da eşlerine karşı annelerin babalarına davrandığı şekilde davranacaklardır. Bu da ister istemez istenmeyen sonuçlar doğuracaktır. Aynı sıkıntı erkek çocuklar için de geçerli olacaktır. Onlar da evlilik hayatlarında silik olabilecek ya da bu durum evliliklerinin sağlıklı yürümemesine neden olacaktır. Yine onlar da çocuklarına uygun model olamayacaklardır.

Annenin otoriter, babanın silik olduğu bir ailede büyüyen bir kız evlendiği zaman kocasıyla ilişkilerinde “Evde benim sözüm geçecek, benim dediğim olacak.” tarzında bir yol izleyecektir. Bu kız, evlendiğinde kocasından devamlı itaat bekleyecek hatta bu beklentisinin normal olduğunu düşünecektir.

Evde sürekli annenin sözünün geçtiği, babanın kararlarda hiç söz sahibi olmadığı ortamlarda büyüyen kız çocuklar kendine itaat edecek erkekleri tercih ederken erkek çocuklar da sığınma duygusuna bağlı olarak yaşça kendinden büyük kızları tercih edecektir.