Editör: Eğitim ve Değerlerimiz

Eğitim, insanın ruh, akıl ve duygularının fıtrî doğasına en uygun şekilde terbiye edilmesini hedefler.  Eğitim sürecinde herhangi bir aksaklık ya da eksiklik olmaması için azamî gayret gösterilir. Eğer bireyin eğitilme sürecinde bazı hususlar eksik kalacak olursa maalesef netice de eksi yönde olacaktır.

Eğitimin gayesi insanı en iyiye ve en mükemmele doğru sevk etmektir. Bunun yapılamaması hâlinde bireyin sahip olduğu potansiyel harekete geçirilememiş olacaktır. Yüce Kitabımız Kur’an’ın bizden istediği eğitim programı, sadece kalıplaşmış belli yönleri değil, insana kişilik ve karakter kazandıracak eğitimi de hedefler. İnsanda eğitimle zihinsel gelişim önemli olduğu kadar, duygusal gelişim de önemlidir.

Nefisin istek ve arzularına karşı direnç gösterecek denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi, dengeli ve sağlam kişilik yapısına bağlıdır. Zaten birey eğitimine gereken değer verilirse bireylerden oluşan toplum da ihmâl edilmemiş olur. Bu açıdan din, bir ahlâk, eğitim ve değerler sistemi olarak kabul edilir.

İnsanın duygu ve davranış gelişimi Allah’a olan imanı ile orantılıdır. Biz inanıyoruz ki Yüce Allah, insanın kalbi, zihni ve duyguları üzerinde mutlak hâkimdir. Kur'an ilâhî mesajları ile insanın kendini nasıl eğitmesi konusunda rehberlik yapmaktadır. Böylece insan hem kendini hem diğer varlıkları hem de Yüce Yaratıcı’yı tanımaktadır.

Kur’an-ı Kerim’de Yüce Allah bizlere şöyle buyurmaktadır: “Ey iman edenler! Bir topluluk bir diğerini alaya almasın. Belki onlar kendilerinden daha iyidirler. Kadınlar da diğer kadınları alaya almasın. Belki onlar kendilerinden daha iyidirler. Birbirinizi karalamayın, birbirinizi (kötü) lakaplarla çağırmayın. İmandan sonra fasıklık ne kötü bir namdır! Kim de tevbe etmezse, işte onlar zâlimlerin ta kendileridir.” (49/Hucurat, 11.)

Eğitimin bir diğer faktörü gönül, bireyin kişilik yapılanmasında ve toplumun içindeki birlik ve dirlik bağlarının gelişmesinde önemli bir rol oynar. Eğitim sevgi ve merhamet merkezli olduğunda, kişilerin kabiliyet ve özgüvenin ortaya çıkarılmasıyla birlikte din eğitiminin amaçlarından biri olan ferdî ve toplumsal barış ve huzurun da oluşmasına katkı sağlayacaktır.

Nitekim Hz. Peygamber (s.a.v.)’in hayatına da baktığımızda günlük hayat içerisindeki insanların ihtiyaçlarını, tecrübelerini, ilgilerini ve ruhsal durumlarını algılayarak onlara en uygun eğitim yöntemlerini kullanmış ve bizlere büyük bir örneklik teşkil etmiştir. Hz. Peygamber (s.a.v.)’in insanlığı eğitimde birçok metot kullandığını görebiliyoruz.

Bunlardan biri de örnek olma, modern tabirle rol model olma metodudur. Hz. Peygamber (s.a.v.)’in davranışlarından etkilenerek onu örnek almış ve henüz daha 10 yaşında bir genç iken Hz. Peygamber (s.a.v.)'in eğitimine arz edilen Enes b. Malik, Peygamber Efendimiz’in bu konudaki tutumunu şu cümlelerle ifade etmektedir: "Hz. Peygamber (s.a.v.)’e yedi yahut dokuz sene hizmet ettim. Rasûlullah benim yaptığım bir şey için 'Bunu niçin yaptın?', yapmadığım bir şey için de 'Niçin yapmadın?' demedi." (Ebu Davud, Edeb, 1.)

Enes b. Malik'in bu sözlerinden anlıyoruz ki, Hz. Peygamber (s.a.v.), kendi terbiyesinde yetiştirdiği bu genç sahabeyi nasihat ve sözlü eğitimden çok, örnek davranışlarıyla etkileyerek, onun kendi kendine düşünme, karar verme ve anlama kabiliyetlerini geliştirmesine yardımcı olarak örnek olmuş ve örnek alma metoduyla öğrenmesine imkân sağlamıştır.

Hulûsi Efendi Hazretleri de insan eğitiminde örnek olunması gerektiğini vurgulamıştır. Bizim de eğitimde tüm millî ve mânevî değerlerimizi gözeterek örnek olmamız gerekmektedir.