Nazikeda Kadınefendi

Sultan 2.Abdülhamid’in Başkadını Nazikeda Kadınefendi

Sultan II. Abdülhamid’in başkadınıdır. Aslen Abaza’dır. 1848 yılında Abhazya'da doğduğu nakledilmektedir. Babası, Prens Arzakan Bey Tsanba’dır. Annesinin ismi ise Esma Hanım olup Kılıç Hanedanı’na mensuptur.

Genç yaşta İstanbul’a getirildiği rivayet edilmektedir. Onu önce Ali Paşa’nın hanımı yanına almış; ardından Tophane Müşiri Fethi Ahmed Paşa’nın yanında kalmıştır. Bu iki hanım tarafından büyütülmüştür. Buğday benizli güzel bir kız olduktan sonra Osmanlı Sarayı’na verilmiştir.

Mahmud Celaleddin Paşa Abdülhamid Han’ın kız kardeşi Cemile Sultan ile evlenince, onun nedimesi olmuştur. Bu sırada yedi-sekiz yaşlarında olan Nazikeda’yı esas yetiştiren, gerekli eğitim ve terbiyeden geçmesini sağlayan Cemile Sultan’dır. Cemile Sultan sayesinde piyano dersi almış, iyi bir piyanist olacak kadar kendisini geliştirmiştir.

Cemile Sultan’ın hizmetindeyken ruhen ve bedenen olgunlaşıp serpilmiş, karakteri ve sureti şekillenmiştir. Uzun boyu, siyah saçları ve koyu kahverengi gözleri ile dikkatleri üzerine çekmeye başlamıştır. Onun güzelliğinden etkilenen ve büyüsüne kapılanlardan biri de Şehzade (II.) Abdülhamid idi. Bir gün Cemile Sultan’ı ziyarete geldiğinde Nazikeda’yı görüp beğenmiştir. Bunu Cemile Sultan da fark etmiştir.

Nihayet Şehzade Abdülhamid, Nazikeda’ya talip olmuş ve Cemile Sultan’dan istetmiştir. Cemile Sultan’ın tasdik etmesiyle, 1863 yılında Nazikeda ile Şehzade Abdülhamid nikâhlanmıştır. Düğünleri, Dolmabahçe Sarayı’nda tertiplenmiştir. Dolayısıyla Sultan Abdülhamid’in ilk izdivacı, Nazikeda Kadın’la gerçekleşmiştir.

Nazikeda 1868 yılında, Şehzade Abdülhamid’in ilk çocuğu olan Ulviye Sultan’ı dünyaya getirmiştir. Ulviye Sultan’ın doğması, Şehzade Abdülhamid’i ziyadesiyle sevindirmiş ve bu ilk göz ağrısına ayrı bir sevgiyle bağlanmıştır. Ne yazık ki Ulviye Sultan, 1875 yılında bir kaza sonucu yanarak vefat etmiştir. Kızlarının küçük yaşta feci bir şekilde vefat etmesi Nazikeda ve Abdülhamid çiftini derinden yaralamış ve çok üzmüştür. Bu kederli hadiseyi, Sultan Abdülhamid’in kızı Ayşe Sultan hatıralarında uzun uzadıya anlatmıştır.

Saray nedimelerinden Leyla Açba’nın aktardığına göre, Nazikeda Kadın’ın Ulviye Sultan’a üzüntüsü ömrü hayatınca hiç dinmemiştir: “Her akşam yatağına yattığında ağlayarak; “Arslanım Ulviyem!” diyerek gözyaşları arasında uyurmuş.” Cemile Sultan’ın yetiştirmesi Nedime Rumeysa Aredba ise hatıratında, Nazikeda Kadın’ın yaşadığı tarifsiz ıstırabı Cemile Sultan’ın ağzından şöyle dile getirmiştir: “Evlat acısı başkadır, evladını kaybetti ve fani cihanın bütün zevkinden ve sefasından elini eteğini çekti. O zavallı kızımı gördükçe pek bedbaht oluyorum.”

Nazikeda Kadınefendi’nin başka bir çocuğu olmamıştır. Abdülhamid Han, 1876’da tahta çıkınca, Nazikeda Kadın’ı “Başkadınefendi” olarak ilan etmiştir. Nazikeda Kadın, ölünceye kadar bu unvanını korumuştur.

Çok dindar, oturaklı, mütevazı, müşfik, insancıl ve etrafındaki insanlara karşı nazik ve hürmetkâr, “terbiye abidesi” bir kadınefendiydi. Nazikeda Kadınefendi, 10 Nisan 1895 tarihinde Yıldız Sarayı’nda fani dünyadan ayrılmıştır. Kabri, Yeni Cami Havatin Türbesi’ndedir.