Kitap: Nesillerin Ruhu

Kitabın adı: Nesillerin Ruhu

Yazar: Prof. Dr. Mehmet Kaplan

Yayınevi: Dergâh Yayınları

Yayın yeri ve yılı: İstanbul/2001

Sayfa sayısı: 231

Yaş aralığı: 14+

İşlenen konular: medeniyet, kültür, dil, sanat, edebiyat…

Maalesef yazmayı pek sevmiyoruz. Son çeyrek asırdır teknolojinin baş döndüren bir hızla ilerlemesi bu davranışımızı, söylemimizi daha da pekiştirdi. Oysa insan sözle anlatamadığı duygu ve düşüncelerini kalemle anlatma becerisine sahip olan bir varlıktır.

Yazmak denilince belki de hep olağanüstü yazıları kâğıda dökmek şeklinde bir algımız var. Belki de bundan dolayı yazmaktan uzak duruyoruz. İşte bugün üzerinde duracağımız kitap -böyle bir algımız varsa- bunu değiştirmemize yardımcı olacaktır. Kitabın ön sözünde, merhum Mehmet Kaplan Hoca (d. 1915 - ö. 1986) Fransız filozof Alain’in (d. 1868 - ö. 1951) “yazarak düşünürüm” tavsiyesini kendisine rehber edindiğini, gençliğinden beri bu düşünme metodunu benimsediğini söylüyor.

Üzerinde söz söyleme ihtiyacı duyduğu meseleleri aradan zaman geçtikten sonra tekrar ele alma durumu söz konusu olduğunda önceki yazdıklarına hiç bakmadan yeniden yazdığını vurgulayarak bizlere de yazma konusunda ipuçları veriyor. Nesillerin Ruhu adlı çalışma, Kaplan Hoca’nın bu tür yazılarının bir araya getirildiği bir kitap.

Nesillerin Ruhu, geniş bir yelpazede kırk beş yazının bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş. Bu yazılar deneme, makale formunda ve hocanın akıcı üslûbuyla kaleme alınmış. Yazıların muhtevası, içeriği; kültür, sanat, edebiyat, dil, yakın ve uzak tarih vs. şeklinde. Kaplan Hoca, bu konular üzerine kafa yormuş, tespitlerde bulunmuş ve bunları kim bilir belki de defalarca kaleme almış.

Yazıların başlıkları da ilgi çekici. Her bir yazının başlığı aynı zamanda bir kitap adı olabilecek şekilde konulmuş. İlim ve Din, Dil Davası, Anadolu’nun Kuvvetleri, Milliyetçilik ve İlim, Sanat ve Siyaset, Yunus Emre ve Bugünün Meseleleri bunlardan bazıları.

Mesela, Mehmet Kaplan bunlardan Dil Davası başlığı altındaki yazıya şu şekilde başlamış ve şu tespitlerde bulunmuş: “Türkiye’nin en mühim kültür davası, hiç şüphesiz, dil davasıdır. O, bütün davaların başında gelir. Onu halletmedikçe kültürle alâkalı diğer meseleleri halletmeye imkân yoktur.

Çünkü düşünce ve duyguları nesilden nesile, insandan insana nakletme vasıtası olan dil, her türlü kültür faaliyetlerinin temelini teşkil eder. İnsanoğlu dil vasıtasıyla, dile dayanarak düşünür; dil vasıtasıyla bilgi edinir; millî ve içtimaî tesanüt dil ile olur.”

Bu girişin ardından hoca, dili bozulan milletlerin mâzî ile alakalarının kalmayacağına; ülkemizde -maalesef- kötü niyetli insanların olumsuz yayın ve propagandaları ile dilimizin âdeta bir dil anarşisi içine düştüğüne dolayısıyla gençlerimizin yazılan ve kitap ve makaleleri anlamadığına; yabancı kelime düşmanlığının liseyi bitiren gençler üzerinde çok büyük olumsuz tesirleri olduğuna; yazılan ve konuşulanları anlamadan ilim ve kültür sahasında başarı kazanamayacağımıza değindikten sonra bu konuda neler yapılabileceğini de dört madde halinde ortaya koyuyor. Kaplan Hoca yazısının devamında özellikle kelime bilgisinin önemi üzerinde dururken bunun sadece Türkçe/edebiyat öğretmenlerinin değil bütün öğretmenlerin meselesi olduğunu belirtiyor.

Mehmet Kaplan’ın vefatından bugüne yaklaşık yarım asır geçmiş. Kitaptaki yazıların geçmişi ise çok daha eski ancak üzerinde durulan konular bugün de güncelliğini koruyor, muhtemelen bundan sonra da koruyacak. Nesillerin Ruhu Kaplan Hoca’nın gözüyle bir medeniyet ve kültür okuması serüveni. İstifade edeceğiniz düşüncesiyle…