AİLEDE VE ÇOCUK EĞİTİMİNDE ŞİDDET

Şiddet; baskı yapmak, baskı altına almak, zor kullanmak, zorbalıkla ve güç kullanımı ile muhatabı etkisiz hale getirmeye çalışmaktır. Şiddetin farklı uygulamalarına şahit olmaktayız: Fiziksel Şiddet: Güç kullanmak, dayak atmak, darp etmek vb. şekillerde sürdürülen şiddettir. Dayak, bir şeye kızan ve öfkesi biriken kişinin içindeki kızgınlığı kaba kuvvete başvurarak tahliye etmesidir. Dayak, bir eğitim metodu değildir. Eğitici bir faydası da görülmemiştir. Dayakla hizaya getirilen kişi korktuğu için, uygun görülmeyen hareketi bir süre yapmaz. Şiddet gören kişi uygunsuz hareketten vazgeçme konusunda ikna olmamıştır ve uygun bir ortam bulunca hareketine devam edecektir. Dayak, kişide psikolojik travmalara da yol açabilir. Dayak yiyenin dayak atana saygısı kalmaz, dolayısı ile daha sonraki öğütleri de fayda vermez. Bu kısır döngüye bir yerde son vermek gerekir. Fiziksel şiddet gören birinde iki aşırı tavır görülür: 1- Saldırganlık, 2- İçine kapanma. Şiddet uygulama alışkanlığı olanlar; 1- Derin bir nefes alarak, 2- Konuyu değiştirerek, 3- Gergin ortamı terk ederek ya da çocuğu o ortamdan uzaklaştırarak olumsuz durumu soğukkanlılıkla geçiştirmeye ve öfkesini kontrol etmeye çalışmalıdır. Ya sabır, hasbünallah, la havle vela kuvvete illa billah, denilerek de öfke kontrolü yapılabilir. Peygamberimiz (sav.) sinirlenince abdest almayı tavsiye etmiştir. Sözel Şiddet: Bağırmak, korkutmak, hakaret etmek, sen adam olmazsın demek, aşağılamak, küfürlü sözler sarf etmek, sık sık sorgulamak, sıkıştırmak, suçlamak, eleştirmek, yaptığı iyi işleri hafife almak, başkaları ile kıyaslamak, ben senin yaşındayken diye başlayan sözler... Küsmek, sevmediğini söylemek, duygu sömürüsü yapmak (Siz beni hasta ettiniz, ben ölsem de sizden kurtulsam, değerimi ben ölünce anlarsınız vb. sözler…), yapılan iyilikleri, masrafları sık sık hatırlatıp bir nevi başa kakmak... Çocuk elbette ebeveynin otoritesini bilmeli, yanlış bir söz ve hareketin kabul görmeyeceğini ve kendisini zor durumda bırakacağını öğrenmelidir. Ebeveyn, yanlış hareketi yapıcı bir üslupla eleştirmelidir. Ebeveyn, dolaylı olarak, sen benim için değerlisin ama bu hareketini onaylamıyorum, mesajını vermelidir. Kardeşler arasında ayrım, birine başarısından dolayı aşırı ilgi gösterip, “Sen de adam ol, kardeşin gibi çalış da seni de seveyim.” demek... Bu durum, kardeşler arası kıskançlığa ve kavgaya sebep olacaktır. Eskiden kişi, toplum ve devletlerarası problem çözme yöntemi olarak çoğunlukla kavga ve savaşa başvurulurdu. Kavga ve savaşta üstün gelen, karşı tarafı etkisiz hale getirerek sorunu bir süreliğine çözmüş olurdu. Bu yaklaşım, kültürümüze de yansımıştır: “Dayak cennetten çıkma.” “Kızını dövmeyen dizini döver, oğlunu dövmeyen kesesini döver.” “Kadının sırtından sopayı, karnından sıpayı eksik etmeyeceksin.” Bu tür sözler o günün anlayışı çerçevesinde hüsnü kabul görmüş olabilir ancak günümüz insanı, bilgi, görgü ve anlayış bakımından daha insani bir düzeye gelmiştir. Günümüz şartlarında şiddeti makul ve meşru gösterme imkânı kalmamıştır.