2. Bayezid’in Cesur Kızı Ayşe Sultan

Sultan II. Bayezid’in kızıdır. 1465’te Amasya’da doğduğu sanılmaktadır. Sonraki yıllarda Sinan Paşa ile evlenmiştir. Evliliklerinin, II. Bayezid şehzade iken, 1480’de Amasya’da gerçekleştiği kuvvetli bir ihtimaldir. O sırada kocası Sinan Paşa, Anadolu Beylerbeyi idi. Bu evlilikten, Ahmed ve Mustafa ismiyle 2 erkek; Ayşe Mihrihan, Gevherşah, Fatma ve Kamerşah ismiyle de 4 kız çocuk dünyaya geldi.

Ayşe Sultan, kocasıyla beraber Kütahya, Gelibolu ve Rumeli’nde bulundu. 1481’de, 34 yaşındaki babası tahta çıkınca, ona karşı 23 yaşındaki amcası Cem Sultan ayaklanıp da Kütahya’yı ele geçirmek üzere şehre yürüdüğünde, kocası Sinan Paşa İstanbul’da bulunuyordu.

Anadolu Beylerbeyliğinin merkezi konumundaki şehri, Cem Sultan’a karşı, o esnada 16 yaşında olan Ayşe Sultan müdafaa etmek durumunda kalmıştır. Kale kumandanını çağırarak, askerlere cesaret vermek için, kale hazinesinde bulunan 25 bin akçenin dağıtılmasını emretmiştir.

Kalede alınan savunma önlemlerinden gözü korkan Cem Sultan, mecburen Bursa’ya geri dönmüştür. Hatta Ayşe Sultan daha sonra, 1491’de kaptan-ı deryalık vazifesine atanan eşiyle birlikte Gelibolu’ya geldiğinde, askerlere dağıttığı bu paraları, Topkapı Sarayı Arşivi’nde 5455 numarada kayıtlı babasına yazdığı mektuptan anlaşıldığına göre, dedesi Sultan Fatih’in kendisine evlenirken hediye ettiği mücevherli tacı, II. Bayezid vasıtasıyla satarak hazineye iade etmiştir.

Öte yandan zevci Sinan Paşa da, babasının tahta çıkmasında mühim bir katkıda bulunmuştu: Fatih ölür ölmez Veziriazam Mehmed Paşa, Keklik Mustafa adında bir çavuşu, büyük Şehzade Bayezid’i payitahta davet etmek için Amasya‘ya yollarken, kendi adamlarından birini de gizlice Karaman’a, Şehzade Cem’e göndermişti.

Böylece İstanbul’a yolu daha uzak olan Şehzade Bayezid’den önce Şehzade Cem’in gelip tahta oturmasını amaçlamıştı. İşte Şehzade Cem’e bu gizli mektubu götüren şahsı, Şehzade Bayezid’in damadı Anadolu Beylerbeyi Sinan Paşa yakalatıp ortadan kaldırtarak, kayınpederinin padişah olmasında kritik bir rol oynamıştır.

Ayşe Sultan, eşi Sinan Paşa’yı 1504’te kaybetti. Bunun üzerine o da İstanbul’a yerleşti. Babası ve kardeşi Yavuz Sultan Selim tarafından kendisine maaş ve tahsisat bağlandı. İdris-i Bitlisi’nin naklettiği malumata göre, Ayşe Sultan dul kalmamış, II. Bayezid onu, Amasya’dan tanıdığı Kapıağası Yakup Paşa ile evlendirmiştir. İzdivacın ardından padişah, yeni damadını Rumeli Beylerbeyi yapmıştır.

Ayşe Sultan’ın ilk eşi Sinan Paşa’dan olma kızları Ayşe Hanım Sultan, Ankara Sancakbeyi Dukakinzade Mehmed Bey; Gevherşah Hanım Sultan, Ömer Bey’in oğlu İbrahim Bey; Fatma Sultan, Sadrazam Mesih Paşa’nın oğlu Ali Bey; Kamerşah ise, Ali Bey’in kardeşi Rumeli zaimlerinden Ahmed Bey ile evlendiler.

Ayşe Sultan, Edirne’de bir cami, Gelibolu’da bir mescit, mektep ile birkaç vakıf, İstanbul’un Vefa semti civarında da kendi türbesini yaptırdı. 1505’te vakfiyesini düzenlettirdi; tüm mal ve mülkünü, yaptırdığı binalara vakfetti. 1515’ten sonra İstanbul’da vefat ettiği tahmin edilmektedir.