YÂR-I SÂDIK

Sâdık olmak¸ aynı zamanda ihlâslı ve samimi olmaktır. Şartlara göre¸ çıkarlarını ön plana alarak konuşmaktan ve hareket etmekten sakınmaktır. Zor da olsa¸ zararımıza da olsa doğruluktan¸ haktan ve adaletten ayrılmamaktır. Acı da olsa gerçeği söylemektir¸ zâlimin karşısında mazlûmun yanında yer almaktır:

Doğru sözlü¸ dürüst ve güvenilir olma gibi anlamlara gelen "sıdk"¸ ahlâkî erdemlerin başında gelir. Kişinin özü ve sözünün bir olması¸ konuştuğu her şeyin hakikate uygun olmasıdır sıdk. Sâdık olan kişi duygu ve düşüncelerinde¸ hayallerinde hatta niyetlerinde doğru olandır; doğruluktan ayrılmayandır.

Peygamberliğin en önemli özelliklerinden birisi olan ve bu kutlu elçileri yücelerin yücesine çıkaran sıdktır.

Hz. İsmail sâdıklardandır: "Kitap'ta İsmail'i de an. Şüphesiz o¸ sözünde duran bir kimse idi (sâdıku'l-va'd)."[1]

Hz. Yûsuf sıddîktir: "Yûsuf¸ ey doğru sözlü (sıddîk)."[2]

Hz. İbrahim doğruluktan ayrılmamıştır: "Kitap'ta İbrahim'i de an. Gerçekten o¸ son derece dürüst bir kimse (sıddîk)¸ bir peygamber idi."[3]

Hz. İdris sözünün eridir: "Kitap'ta İdris'i de an. Şüphesiz o¸ sözünde duran bir kimse idi (sâdıku'l-va'd)."[4]

Evliyânın¸ ulemânın mânevî tekâmülünün en büyük âmili sıdktır. Hâsılı her Müslümanın sahip olması gereken en önemli vasıflardandır sâdık olmak. Nitekim "Sâdıku'l-Va'di'l-Emîn" olan Peygamberimiz bu hususa işaretle sözümüzde ve işimizde doğru olmamız gerektiğini belirtmiş¸ doğruluğun hayra ve iyiliğe götüreceğine dikkatleri çekmiştir. İyilik cennete götürecek¸ kişi doğru söyleye söyleye Allah katında sıddîk (doğrucu) diye kaydedilecektir. Allah korusun bu durumun tam tersi de söz konudur. Bu durumda yalancılık¸  kişiyi yoldan çıkmaya (fücûr) sürüklemekte¸ fücûr ise cehenneme götürmektedir. Kişi yalancılığı meslek edindiği vakit ise Allah katında çok yalancı (kezzâb) diye yazılacaktır.[5]

Sâdık olmak¸ aynı zamanda ihlâslı ve samimi olmaktır. Şartlara göre¸ çıkarlarını ön plana alarak konuşmaktan ve hareket etmekten sakınmaktır. Zor da olsa¸ zararımıza da olsa doğruluktan¸ haktan ve adaletten ayrılmamaktır. Acı da olsa gerçeği söylemektir¸ zâlimin karşısında mazlûmun yanında yer almaktır:

İnsana sadâkat yakışır görse de ikrâh

Yardımcısıdır doğruların Hazret-i Allâh[6]

İnananların olmazsa olmaz sıfatlarından olan sıdk/sâdıklık kavramı Hulûsî Efendi'nin şiirlerinde de kendisine yer bulur. Es-Seyyid Osman Hulûsî Efendi altı beyitten oluşan bir gazelinde¸ uğruna yanıp küle döndüğü¸ gözyaşlarını pınar eylediği¸ huzuruna varmak istediği bir "yâr-ı sâdık"tan¸ sâdık bir sevgiliden bahseder:

1. Aşkın yakıp eyledi nâr cümle işimi kıldı zâr

  Gitdi kamu nâmûs u âr ey yâr-ı sâdık yâr yâr

Aşkın yaktı beni¸ ateş eyledi. Ağlayıp inlemekten başka yapacak işim kalmadı. Başkalarının¸ içine düştüğüm aşktan ötürü beni ayıplamaları umurumda değil; bu anlamda utanma nedir bilmem¸ ey sâdık sevgili. Ey sevgili¸ en sevgili.

2. Gönlüm sana hayrânedir dîdelerim giryânedir

  Bu cân dahi kurbânedir ey yâr-ı sâdık yâr yâr

Gönlüm¸ güzelliğin karşısında hayret makamındadır. Ağlamaktan gözyaşlarım çağıl çağıl akmakta; canım sana kurbandır¸ ey sâdık sevgili. Ey sevgili¸ en sevgili.

3. Bî-çâre kıldın gönlümü âvâre kıldın gönlümü

  Bîmâre kıldın gönlümü ey yâr-ı sâdık yâr yâr

Çaresiz kıldın gönlümü¸ perişan ettin kalbimi. Hasta ettin sen beni¸ ey sâdık sevgili. Ey sevgili¸ en sevgili.

4. Bu gözlerim ermek diler dîdârını görmek diler

  Pâyına yüz sürmek diler ey yâr-ı sâdık yâr yâr

Bu gözler sana ermek¸ seni görmek ister. Bu gözler ayaklarına yüz sürmek ister¸ ey sâdık sevgili. Ey sevgili¸ en sevgili.

5. Mürüvvet issi âlî-şân müştâkadır sana bu cân

  Derdinledir hâlim yamân ey yâr-ı sâdık yâr yâr

Ey iyilikler¸ cömertlikler sahibi¸ şanı yüce olan! Bu can sana iştiyaklı¸ bu can seni özlemekte. Bu can sana can atmakta. Derdinle hâlim perişan¸ ey sâdık sevgili. Ey sevgili¸ en sevgili.

6. Hulûsî'nin yüzü kara her dem düşer âh u zâra

  Huzûruna nice vara ey yâr-ı sâdık yâr yâr

Hulûsî'nin utancından sana bakacak yüzü yok. Her an ağlayıp sızlamakta. Bu kara yüzü ile huzuruna nasıl gelsin¸ ey sâdık sevgili. Ey sevgili¸ en sevgili.