MODERN CERRAHİ’NİN KURUCUSU; EBU’L-KASIM EL-ZEHRAVÎ

Evet minik okurlarım, yine bir yazıda sizlerle beraberiz. Sizlere bir sorum olacak ilerde hangi mesleği yapmak istersiniz? Gelsin bakalım cevaplar… Eğer sorumun cevabı olarak doktor, diş hekimi, cerrah gibi meslekler dediyseniz bu ayki bilim kâşifimiz tam size göre. Sakın kaçırmayın ve tamamını dikkatli bir şekilde okuyun. Kim bilir belki de örnek alacağınız bu kişi ilerdeki mesleğinizi belirler. Evet, haydi sizi daha çok bekletmeden başlayalım artık. Kimdir bakalım bu Ebu’l-Kasım El-Zehravî? 936 yılında Kurtuba’nın 8 km kuzeybatısında bulunan El-Zehra kasabasında dünyaya gelmiştir. Çok küçük yaşlardan itibaren kasabadaki herkes tarafından çok sevilen biri oluvermiştir. Henüz küçük yaşlardayken doktorluğa merak salmıştır. Doktorculuk oynamayı da pek severmiş. Oynadığı oyunda her zaman kendini doktor olarak, arkadaşlarını da iyileştireceği hasta olarak seçermiş. Arkadaşları Zehravî’yi çok severmiş bu yüzden onun doktor olmasına izin verirlermiş. Kendileri de hep hasta numarası yapmayı kabul ederlermiş. Ne dersiniz daha o zamandan arkadaşları onun doktor olacağını tahmin etmiş olabilirler mi? Zehravî oyunda olduğu kadar gerçekte de bu konuda çok yetenekliymiş. Arkadaşları ufak tefek yaralandıklarında, direk Zehravî’nin kapısında alıyorlarmış soluğu. Büyüyünce hekim olmayı, insanları iyileştirmeyi ve onların hayatlarını kurtarmayı çok istemiştir. Bu isteği ilerde onun çok iyi bir cerrah olmasına sebep olacaktır. Aradan yıllar geçmiş oynadıkları oyunlar gerçeğe dönüşmüş. El-Zehravî artık bir delikanlı olmuş. Okulunu da tamamladıktan sonra en çok istediği şeyi yapabilecek yani insanları iyileştirebilecektir. Zehravî hiçbir zaman bildikleri ile yetinemez hep daha da çok şey öğrenmek istermiş. İnsanlara nasıl daha çok yararlı olabilirim diye düşünüp dururmuş. Zehravî cerrahiyi tıbbın bir bilim dalı olarak görmüş, o dönemdeki cerrahinin gelişmesine büyük katkı sağlamıştır. Bu yüzden kendine ‘’Cerrahi’nin Babası, Ameliyatın Babası’’ denmiştir. Peki, neydi Zehravî’yi diğer doktorlardan ayıran? Zehravî günümüzde hâlen kullanılan cerrahî âletlerin temelini oluşturmuştur. Evet, evet yanlış okumadınız. Teknolojinin bu kadar gelişmediği bir dönemde ameliyat yapılabiliyormuş. Ameliyatta kullandığı aletlerin tamamını kendisi tasarlamıştır. Hatta çoğu günümüzde kullanılmaya devam ediyor. Siz de merak ettiniz değil mi, hangi aletler olduğunu? Cerrahî makas, bisturi, şırınga, neşter, pense gibi yaklaşık 200 tane ameliyatta kullanılabilecek aletler icat etmiştir. Kitabu’t-Tasrif adında bir eser kaleme almıştır. Eserinde ise bütün bu aletleri tek tek resmetmiş ve altına nasıl kullanılacağına dair bilgiler not etmiştir. Tekniklerinin çoğu hâlen aynen kullanılmaktadır. Bütün aletlerinin şekilleri kadar onların yapımında kullanılacak metallerin üzerinde özenle durmuştur. Kendisi zamanının çok çok ötesinde bir İslâm âlimidir. Zehravî o zamana kadar yapılmamış olan birçok tedavinin de öncüsü olmuştur. Diş tedavisinde kullanılan birçok aleti de ilk kez o icat etmiş kitabında dişin nasıl tedavi edileceğini detaylı bir şekilde ifade etmiştir. Göz ve göz hastalıkları ile de ilgilenmiş ameliyatla uygun bir şekilde göz hastalıklarını tedavi etmiştir. Burun, çene ve omurilik kırıkları dâhil kırık-çıkıklar ile ilgilenen Zehravî diz kapağı kırığı için ilk defa cerrahi bir müdahale uygulamıştır. Evet sevgili okurlarım, bu sayımızda geleceğimize ışık tutan İslâm âlimi El-Zehravî’ yi öğrendik. Umarım bizler de işimizde onun gibi azimli, çalışkan ve istekli oluruz. Haydi kalın sağlıcakla…