Esrâr-ı Hakîkatsin Efendim

Şeref Hanım (1808-1861)

Sen gevher-i gencîne-i hikmetsin efendim

Deryâ-yı keremde dür-i kudretsin efendim

Geldi nice peygamber-i zi-şân bu cihâna

Sen cümlesine seyyid ü servetsin efendim

Mahbûb-ı Hudâsın ki olur zâtına teşbîh

Sen mahrem-i esrâr-ı hakîkatsin efendim

Mevcûd idi zâtın yoğiken âlem ü âdem

Sen evvel idin hem de nihâyetsin efendim

Bû Bekr ü Ömer Hazret-i Osmân ve Ali’ye

İzz ü şeref ü devlet ü rif’atsin efendim

Ettiği için hizmetini oldu ser-efrâz

Cebrâil’e sermâye-i izzetsin efendim

İkbâl ü kemâlâtını Hak kıldı dü bâlâ

Kim mazhar-ı Kur’ân ü şerîatsin efendim

Envâr-ı ruhun etti iki âlemi rûşen

Şems ü kamer-i burc-ı nübüvvetsin efendim

Teşrîfin için kıldı müzeyyen o kadar Hak

Âlâyiş ü ârâyiş-i Cennetsin efendim

Feyzinle güşâyiş bulur üşkûfe vü eşcâr

Kûhsâr u çemenzâre tarâvetsin efendim

Hemser olamaz sünbül ü şebbû vü menekşe

Ser-tâ-be-kadem bâğ-ı letâfetsin efendim

Aşkınla gelir bülbül-i dil cûş u hurûşa

Verd-i ter-i gülzâr-ı terâvetsin efendim

Eltâf-ı İlâhî bizi etti sana ümmet

Tâ rûz-ı ezel mefhar-i ümmetsin efendim

Bu ni’met-i uzmâya teşekkür nice kâbil

Mahz-ı kerem ü ayn-ı inâyetsin efendim

Kûh-ı günehim mahvolur afvın ile ferdâ

Emvâc-ı himem kulzüm-i şefkatsin efendim

Mücrim Şeref’i rûz-ı cezâ etme ferâmûş

Şâhinşeh-i iklîm-i şefâatsin efendim

Şeref Hanım, her samîmî Müslüman şair gibi, Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’e “Efendim” diye hitap ediyor. Bu hitap, Türk milletinin umûmî olarak, Peygamberine sesleniş şeklidir ki bunda büyük bir edep vardır. Çünkü Hz. Muhammed (s.a.v.), bütün kâinâtın efendisidir.

İlk beyitte O’nu hikmet hazinesinin cevheri, kerem deryasında kudret incisi gibi sıfatlarla tavsif ediyor. Gerçekten de O, “Vemâ erselnâke illâ rahmete’n-li’l-âlemîn.” âyeti ile şereflenmiş bir peygamberdir. Kâinatın onun hürmetine halk edildiği tasdiklenmiş bir cevherdir.

İkinci beyitte dünyaya birçok şanlı peygamber geldiğini fakat Hz. Muhammed (s.a.v.)'in bütün peygamberlerin efendisi olduğunu ve o peygamberler için de ayrıca bir değer taşıdığına temas ediyor.

Diğer beyitlerde de Hz. Muhammed (s.a.v.)'in, Allah'ın habîbi (Habîbullah) olması, gizli sırların hakîkatine ulaşması, dünya ve Âdem yaratılmazdan önce O’nun rûhunun yaratılmış olması, peygamberlerin sonuncusu olması gibi özellikleri sayılıyor.

Çıhâr Yâr-i Güzîn (dört halife)’e örnek oluşu, onları çeşitli bakımlardan yetiştirmesi gibi hususları dile getiren Şeref Hanım, Cebrâil’in de Miraç hâdisesinde Hz. Muhammed (s.a.v.)'e hizmet ettiği için şerefinin yükseldiğini söylüyor. Burada “yükselmek” fiilini hem mânen hem de madden düşünmemiz mümkündür. 

Allah, Hz. Muhammed (s.a.v.)'i dünyada şeref, âhirette de şefaat sahibi kılmıştır. Cennet bile O’nun gideceği için, Allah tarafından süslenmiştir. Hz. Muhammed (s.a.v.) gelişiyle dünyaya revnâk verdiği gibi, cennetin de süsleyicisi olacaktır.   

Şeref Hanım, Hz. Muhammed (s.a.v.)'in şemâiline ait özelliklerden de bahsediyor: O, çiçekler içinde, çiçeklerin şâhı olan gül gibidir. Gül lâtiftir. Hiçbir çiçek güle güzellikte rakip olamayacağı gibi, hiçbir yaratılmış da letâfette Hz. Muhammed (s.a.v.)’e rakip olamaz.      

Şeref Hanım, Hz. Muhammed (s.a.v.)'in Müslümanlar için bir ihsan olduğunu şöyle dile getiriyor: Allah bize lutfeyleyip sana ümmet eyledi. Sen bize dünyada doğru yolu gösterip mutlu olmamıza vesile olduğun gibi ceza gününde de bize şefaatçi olacaksın. Ümmetin bu yüzden seninle ne kadar iftihâr etse azdır.

Şiirin sonunda Şeref Hanım, Hz. Muhammed (s.a.v.)'den kendisini unutmamasını diliyor; çünkü O, şefaat ikliminin padişahıdır. 

Şeref Hanım, Hz. Muhammed (s.a.v.)'i, Allah ile olan konuşması ve Allah'ın ona sırrında olan bazı yerleri (cennet, cehennem…) göstermesi sebebiyle “hakîkat sırlarının mahremi” diye tarif ediyor.

Şairin dünyadaki arzularından biri de hacca gitmekmiş. Fakat maddî gücü olmadığından bir türlü emeline ulaşamamış. Bunun için de bir na’tinde Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’e şöyle niyâz ediyor:

Ziyaret kılmağa sen ver suhûlet yâ Rasûlallah

Fakîrim bende yok billâhi kudret yâ Rasûlallah