Paylaşmanın Huzuru ve Mutluluğu

İnsanı mutlu eden duyguların başında, elinde olanı başkalarıyla paylaşmak gelir. İhtiyaç sahibi insanları arayıp bularak; aralarında ayırım yapmadan, hâlini, hatırını, derdini, sıkıntısını, ihtiyacını sorarak onları kırıp incitmeden, gururlarıyla oynamadan ilgilenip gönül kapılarımızı sonuna kadar açarak gönül insanı olmalıyız. İyi insan başkaları hakkında olumlu şeyler düşünür, onları sever, onlara tatlı dil ve güler yüzle yaklaşır. Unutmayalım ki gülümsemek yüzümüzün değerini arttırır.

İslâm dini yardımlaşma dinidir. İslâmiyet'ten önce de sonra da hiçbir din ve fikir sistemi onun kadar bu konuya eğilmemiş, yardım anlayışı ve bu anlayışın uygulanışını bu kadar geniş boyutlara ulaştıramamıştır.

Allahu Teâlâ, Kur'ân-ı Kerim'in Zuhruf Sûresi 32. âyetinde şöyle buyurmuştur: "Rabb’inin rahmetini onlar mı bölüyorlar? Dünya hayatında insanların geçimlerini aralarında dağıtan biziz. Birini diğerine iş gördürmesi için kimini kiminden zengin kıldık. Rabb’inin rahmeti onların topladıkları yığınlardan hayırlıdır."

Kur'ân-ı Kerim'den öğrendiğimiz bu gerçeği, her birimiz günlük hayatımızda da görmekteyiz. İnsanlık tarihi boyunca olduğu gibi bugün de hiçbir toplumda, ortak bir hayat ve geleceği paylaşan insanlar aynı düzeyde değildir. Zayıfı, güçlüsü, fakiri, zengini, erkeği kadını ile insan toplulukları hem bir tezat hem bir ahenk meydana getirmektedirler.

Tabiattaki bu başkalık, bu tezat bir hareketin kaynağını oluşturuyor ki buna "hayat" diyoruz. Yaratılıştan gelen bu farklılıkla hayatın içinde yoğrulan insanlar muhakkak birbirlerine ihtiyaç duymaktadırlar. Pek çok ve değişik konuda zengin fakire, güçlü zayıfa başvurmak zorunda kalmaktadır.

Hiçbir zengin, "Benim kimseye ihtiyacım yoktur." diyemez. Çünkü servetini, çalıştırdığı insanların gücü ile kazanır; "Benim param var, kimi istersem çalıştırırım." demesi bu gerçeği değiştirmez. Zira kimi çalıştırıyorsa ona muhtaç oluyor demektir. Ne tarafa bakarsak bakalım, bütün sosyal ilişkilerde böyle durumlarla karşılaşırız.

Bütün insanların ister istemez bir başkasının gücüne, parasına, fikrine muhtaç olduğunu görürüz. İnsanların böyle birbirine muhtaç olmaları, karşılıklı olarak yardımlaşmaları zorunluluğunu ortaya çıkarmaktadır. Yardımlaşma, toplum hâlinde yaşamanın doğal bir sonucudur.

Hem başkaları ile yaşamak hem yardıma ihtiyaç duymamak imkânsızdır. Bunun için İslâmiyet yardımlaşmayı, bütün maddî ve manevî hayatımızı kapsayacak şekilde en geniş sınırları ile ele almış ve dinî-ahlâkî bir görev olarak ortaya koymuştur. Kur'ân-ı Kerim'in pek çok âyetinde bu konuya temas edilerek Müslümanlar yardımlaşmaya teşvik edilmiştir. Hz. Peygamber (s.a.v.) de sayısız hadisinde maddî ve manevî yardımın insan hayatındaki önemini dile getirmiştir.

Cenab-ı Hak Maide Sûresi 2. âyetinde; "İyilikte ve kötülükten sakınmakta birbirinizle yardımlaşın, günah ve düşmanlıkta yardımlaşmayın." buyuruyor. Zekât vermekten tatlı söz ve güler yüzle davranmaya kadar her şeyin iyilik kapsamına alındığını düşünürsek dinimizin yardımlaşma sınırını ne kadar geniş tuttuğunu daha iyi kavrarız.

Yardım anlayışının özünde fedakârlık vardır. Maldan sevgiye kadar her şeyin bir başkasına verilmesi söz konusudur. Bu verme işi bazen, zekât ve fitrede olduğu gibi, mecburi olsa da çoğu zaman tamamen isteğe bağlıdır. Yine zekât belli bir miktarda alındığı hâlde sadakanın sınırı yoktur; dileyen dilediği kadar verir.

Böylece Müslümanlar arasında en geniş manada yardımlaşma yapılır. Bu maddî yardımın dışında, Müslümanlar başkalarına söz ve davranışları ile de iyilik yapmak, onlara sevgi ile bağlanmak zorundadırlar. Bu da onların görevidir.

Hiçbir iyilikte bulunamayan bir Müslüman’ın, eli ve dili ile başkalarına zarar vermemesi bile iyilik (sadaka) sayılmıştır. Yardım anlayışının yaygınlaştırılması fert ve toplum hayatında önemli değişikliklere sebep olacak, yardımlaşmanın faydaları hemen hissedilecektir.

Bunları şöyle sıralayabiliriz:

1. Yardım yapmakla yoksullar korunmuş olur. Onların maddî ihtiyaçlarının giderilmesi ile fenalık yapmaları önlenir. Çünkü fakirlik ve açlık, zayıf karakterli insanları çoğu zaman kötülüğe sürükler; onlara hırsızlık yaptırır; onları başkalarına haksızlık yapmaya iter.
   
   
2. Yardım yapanla yapılan arasında sevgi ve ülfet doğar. Yardım yapılarak topluma kazandırılan kişiler kin, haset, düşmanlık gibi kötü duygulardan kurtulur; zenginlerin mallarında gözü olmaz. Çünkü onların fakirin hakkını verdiklerini, dinin emirlerine uyarak en geniş ölçüde yardım ellerini çevrelerindeki insanlara uzattıklarını bilirler.
   
   
3. Peygamber Efendimiz (s.a.v.); "Veren el, alan elden üstündür." buyurmuştur. Böylece Müslümanlara, yardım edilen değil yardım eden kişi olmalarının daha iyi olduğunu bildirmiştir. Sıkıntı ve darlık zamanlarında Müslüman kardeşlerinden yardım, anlayış ve sevgi görenler, sıkıntılarını atlatınca çalışıp kazanmaya, alan değil veren kişiler olmaya bakacaklar. Böylece toplumda bir fazilet yarışı başlayacaktır.
   
   
4. Zekât, sadaka ve diğer maddî yardımlar, Müslümanların güçlü olmalarında, birlik ve beraberlik içinde bulunmalarında en büyük etken olacaktır. Bir aç ile bir tokun aynı safta sevgi ve kardeşlik duyguları ile yan yana bulunabileceklerini düşünmek biraz zordur. Yardımlaşma, zenginlerle fakirler arasındaki uçurumu kapatacağı gibi, aralarında bir sevgi ve saygı bağının kurulmasına da sebep olur.
   
   
5. Yardımlaşmanın yaygın olduğu toplumlarda dostluk duyguları güçlü olur; zenginlik ve refah artar, fakirlik azalır, dinimizin hoş görmediği dilencilik ortadan kalkar; hırsızlık ve dolandırıcılık gibi haramların işlenmesi en alt düzeye iner. İşte bu anlayışla yapılacak yardımlar, Müslümanları Hakk'ın rızasına ulaştıracak olan yardımlardır.