Gökyüzüne Açılan Pencere

Gözümüzle uzakları görebiliriz. Fakat cisim ile gözümüz arasındaki mesafe uzadıkça cisimler küçülerek birer nokta halinde görünür ve kaybolur. Bu nedenle çok uzaklardaki cisimleri iyi görebilmek için daha fazla ışık toplayabilen bir göze ihtiyacımız olacaktır. Dürbün ile uzaklara bakabiliriz. Ama gök cisimlerini, gezegenleri, güneşi, ayı, yıldızları merak ediyorsak teleskop kullanmalıyız. Teleskop denilince aklımıza ilk gelen, üç ayak üzerinde duran, arkasından gözümüzle baktığımız uzun ince bir tüp şeklidir. Teleskop, içerisine yerleştirilen mercekler yardımı ile gök cisimlerini, yakınlaştırarak net görünmesini sağlayan alettir. 1990 yılında bir uzay mekiği ile ilk uzay teleskobu Dünya’nın yörüngesine yerleştirilmiştir. Bu teleskobun adı Hubble Uzay Teleskobu’dur. Teleskopun ilk şeklini Türk İslâm âlimi olan Ebü’l-Hasan; “uçlarında mercekler bulunan bir boru” diye tarif etmiştir. Ali Kuşçu, Biruni ve Uluğ Bey astronomi alanında çalışmalar yapan Müslüman ve Türk bilginleridir. Teleskop ile eğer yerdeki bir cismi yakınlaştırarak görmek istersek bu cismi ters görürüz. Teleskop kullanımı için temiz bir gökyüzü ve şehir ışıklarından mümkün olabildiğince uzakta olan yerler en uygun ortamlardır. Buralarda daha çok yıldız görebiliriz. Gökbilimi çalışmalarının yapıldığı yere rasathane veya gözlemevi denir. Teleskoplar olmasaydı uzay araştırması ve incelenmesi yapılamazdı. Dünya dışında oluşan gök cisimleri hakkında fikrimiz olmazdı. Çeşitli keşifler yapılamazdı. Güneş sistemini ve gezegenlerin sıralanışını bilemezdik. Astronomi adında bir bilim dalı olmazdı. Samanyolu’na bağlı olduğumuzu bilemezdik. Uzay insanlar için bilinmezliklerle dolu olurdu. Önemli bir konuyu hatırlatmakta fayda var: Gözümüz de bir çeşit mercektir. Optik aletler (mercekler) ışığı bir noktaya odakladığı için, güneş ışığına doğrudan bakmak göz sağlığımıza zarar verebilir. Bu yüzden ister çıplak gözle olsun, ister gözlük, dürbün veya teleskopla olsun, uygun güneş filtresi olmadan asla güneşe bakmamalıyız. Yoksa bu durum kalıcı görme kaybına sebep olabilir. Sağlıklı, mutlu ve buluşlarla dolu yarınlara…