Esmâü’l-Hüsnâ: El-Kayyûm

El-Kayyûm: Bütün Kâinâtın İdaresini Bizzât Yürüten

Allah'ın en güzel isimleri arasında yer alan el-Kayyûm; "her şeyi gözetip koruyan, her şeyi muhâfaza eden, her şeyin varlığı kendisine bağlı ve bütün bir kâinâtı idare eden ve her şeye kendisine özgü kıvâmını veren" anlamlarına gelir. Bu güzel isim, Yüce Allah'ın bütün fiilî sıfatlarını ihtivâ eder, kendisinde toplar.

Bundan dolayı, el-Hayy ile el-Kayyûm birleştirilmiştir. Her iki isim, en güzel isimlerin iki kaynağıdır. Bütün güzel isimlerin mânâsı, âdetâ, bu iki isme geri döner. Sıfatların kemâli el-Hayy'de; fiillerin kemâli el-Kayyûm'da toplanır. Her ikisi de İlâhî Zât'ın kemâline delâlet eder.

Bu sebeple, İslâm kaynaklarında, "el-Hayyu'l-Kayyûm" ifadesinin ism-i a'zam olduğu belirtilir. El-Kayyûm, ism-i a'zamdandır. Hz. Peygamber (s.a.v.)'den gelen bir rivâyette, bu ve benzeri isimlerle dua edildiği zaman Yüce Allah'ın kabul edeceğine işaret vardır.

Bütün kâinatı idare eden, el-Kayyûm olan Yüce Allah'tır. Ezelden sonsuza kadar bütün hayat ve ebedîlik, O'nun zâtı ile zâtından dolayı kâimdir. O'nun varlığı, zâtının gereğidir. Varolmada bir başkasına muhtaç değildir. Bütün bir varlık âlemini idare eden ve her şeyi ayakta tutan O'dur.

O olmasaydı ne hayattan ve ne de varlık âleminden bahsedilebilirdi. Kur’ân, O'nun bu yönünü şöyle anlatır: "Allah, O'ndan başka ilâh olmayan, kendisini uyuklama ve uyku tutmayan, diri, yarattıklarını her an gözetip durandır." Göklerde ve yerde, yukarılarda, aşağıda ne varsa O'nun; görünür, görünmez, bütün varlık O'nun mülküdür. Bütün sebep O, bütün gaye O, her şeyin mâliki olan O'dur.

El-Kayyûm, bütün bir varlığa kıvâmını veren demektir. Her canlının kendine özgü bir yaratılışı vardır. Canlıların organları, vücut yapıları, görüntüleri farklı farklıdır. Her canlı ne için yaratılmışsa, o maksada uygun organlarla donatılmış ve gayesine uygun doğru yola yöneltilmiştir.

Yüce Allah'ın el-Kayyûm isminin bir tecellîsi olarak, her canlıya faydayı celbedecek ve zararı defedecek muharrik bir içgüdü verilmiştir. Her canlıya yaşaması, kendisini koruması ve yuvasını yapması için farklı özellikler kazandırılmıştır.

"Allah, O'ndan başka ilâh olmayan, diri, yarattıklarını her an gözetip durandır." Kayyûm olan Allah, zâtıyla aşkın, sıfatlarıyla içkin bir varlıktır. Allah'ın "el-Hayyu'l-Kayyûm" olduğuna inanan bir Müslüman, fânîler gibi yaşamalıdır. Çünkü insanın varlığının devamı kendinden değildir.

Varlığı kendinden olmayan; hâdistir, sonradan yaratılmıştır, bir başkasına muhtaçtır; kalıcı da değildir. Bu sebeple insan, haddini bilmelidir. Edep dairesinde, terbiyeli bir hayat yaşamalıdır. Eğer Yüce Allah'ın el-Kayyûm ismi bir Müslüman’ın akîde ve davranışlarında yaşatılırsa, iyi ahlâklı bir Müslüman olunabilir.

Rabb’inin kendisini her an gözettiğine inanan bir Müslüman, O'nun sevmeyeceği bir davranışta bulunabilir mi? Her şeyin Allah'ın tasarrufunda olduğuna inanan bir Müslüman, "ben, ben" diye benlik ve büyüklük psikolojisine girebilir mi? "Benim her hâlimi, hatta içimden geçenleri bile Allah'ım biliyor." diyen bir Müslüman, gizli gizli günah işleyebilir mi?

Unutmayalım: "O saat (kıyâmet) gelip çattığı gün..." "O gün insanlar, Âlemlerin Rabb’inin huzurunda kıyâm edecekler(duracaklar)dir." Hepimiz, yaptıklarımızdan bir bir hesap vereceğiz. O hâlde, hesâba çekilmeden, kendimizi hesâba çekelim. Hayatının muhâsebesini iyi yapanlar, hem bu dünyada hem de âhirette kazançlı çıkacaklardır.